NRC Handelsblad van 10-08-1999 Pagina 19
Op de opnamen van de mosselvisserij en de bereiding van het schelpdier in de pan is niets af te dingen, erkent het Productschap Vis. Dat brengen de makers van het spotje voor Axa Levensverzekeringen allemaal fraai in beeld. Maar het probleem schuilt in de stemmen die we horen. Twee zakenlieden zijn in gesprek. ,,Even serieus”, zegt de èèn. ,,Willen we morgen een bèètje kans maken bij die klant, moet jij wel die presentatie doen, morgen. Kunnen we op je rekenen? Sta jij daar morgen?” Dan zien we, in close-up, hoe een hand een mossel naar een mond brengt, terwijl de andere stem zegt: ,,Geef mij èèn reden waarom ik daar morgen niet zou staan.”En dan komt de afmaker, door een neutrale commentator in wiens gonzende timbre de stem van Gijs Scholten van Asschat herkenbaar is. ,,Axa”, deelt hij mee. ,,Voor al uw plannen en alles wat er tussenkomt.” Met andere woorden: wie een mossel eet, loopt een gerede kans morgen niet in staat te zijn die presentatie te houden.
Het spotje is sinds een aantal weken herhaaldelijk op de televisie te zien, en gisteren werd het bovendien vertoond op een onverwachte locatie: de Utrechtse arrondissementsrechtbank. Namens de gekrenkte mosselvisserij en -handel spande het Productschap Vis een kort geding aan tegen Axa. Voor de rechter werd nog eens herhaald wat de afgelopen week ook al in diverse toonaarden in de media is verklaard: Axa wakkert angstgevoelens aan over het eten van mosselen, die ‘nodeloos denigrerend’ zijn en ook onjuist. Terwijl de branche zijn uiterste best doet de recentelijk nog verscherpte kwaliteitseisen na te leven, haalt Axa in èèn klap het verbeterde imago weer onderuit. Het spotje moet verboden worden, aldus het Productschap, met een dwangsom van 100.000 gulden voor elke onrechtmatige uitzending. ,,
De commercial laat nadrukkelijk in het midden wat de afloop van het verhaal is”, bracht de advocate van Axa daar tegenin, ,,maar appelleert aan het gevoel dat een ongelukje in een klein hoekje zit. En er is een risico bij het eten van mosselen, dat is een waarheid die gezegd mag worden.”
Uit haar betoog bleek zelfs, dat de levensverzekeraar vorige week door het NIPO een opiniepeiling heeft laten houden onder het Nederlandse volk. De voornaamste uitkomst luidde dat 28 procent van de ondervraagden van mening is dat je door het eten van mosselen misselijk of ziek kunt worden. Het is, aldus Axa, een oude volkswijsheid waarop in het filmpje met het volste recht mocht worden gezinspeeld. De reactie van de mosselbranche is `overtrokken’. Volgens het NIPO is slechts 3 procent van degenen die het Axa-filmpje zagen, van plan om voortaan minder mosselen te eten, terwijl 88 procent belooft zich er niets van te zullen aantrekken.
Voor het Productschap Vis komt de kwestie in elk geval zeer ongelegen. Axa was van plan het filmpje tot eind deze week uit te zenden, en wil er, na een korte zomerstop, in september mee terugkomen. Maar in september begint ook een nieuwe tv-campagne voor mosselen, waarvan het positieve effect door de Axa-reclame misschien wel eens goeddeels kon worden opgeheven.
De laatste drie jaar is de consumptie van mosselen juist weer met 35 procent gestegen, zegt het Productschap; dus waar blijft Axa dan met die volkswijsheid? Axa heeft nu besloten, bij wijze van vriendelijk bedoelde tegemoetkoming, de uitzendingen van deze week uit het schema te schrappen. Intussen wil de rechter niets overhaasten. Zijn uitspraak komt op 24 augustus. Dat is nog ruimschoots op tijd om de hervatting van de campagne in september vóór te zijn; als hij althans zou besluiten de eis van het Productschap toe te wijzen. Maar de uitkomst is nog ongewis. Vast staat alleen, dat de jaarlijkse mosseldag in Yerseke plaats vindt op 21 augustus.